لوله درزدار(welded pipe) از نظر برش و تولید به دو صورت لوله درز مستقیم و لوله اسپیرال وجود دارد. لوله‌های درز مستقیم که با نام‌های لوله جوشی و یا لوله درزدار نیز نامیده میشوند، بر روی بدنه خود دارای محل اتصال میباشد. لوله های درز مستقیم از ورق سیاه با آلیاژ ST37 تولید میشوند. این آلیاژ سبب شده تا لوله ST37 جوش پذیری مناسبتر و فرم پذیری بهتری نسبت به ST52 داشته باشد. ورق سیاه در برابر رطوبت مقاومت بالایی ندارد و در مواردی مانند انتقال آب باید لوله را گالوانیزه کرد.
نحوه تولید لوله درز مستقیم
با توجه به سایز لوله مدنظر، ورق را برش داده و از میان غلطک‌ها عبور داده میشود. لبه‌های آن که به یکدیگر نزدیک شده‌اند را توسط دستگاه‌های جوشی که در خطوط تولید تعبیه شده به یکدیگر متصل میکند. در این روش در محل اتصال دو لبه ورق، درز جوشی به وجود خواهد آمد.
کاربردهای مختلف لوله درز مستقیم عبارتنداز:
- کشاورزی
- ساخت سازه
- لوله‌های شوفاژ
- لوله انتقال آب، گاز و فاضلاب
- اتومبیل سازی
- کشتی سازی
- تونل سازی
- قطعات صنعتی
- در صنایع ساختمان و تاسیسات
استفاده از لوله‌های درزدار دارای مزایایی میباشد. این لوله‌ها از نظر اقتصادی به صرفه میباشد و اگر با قطر پایین تولید شود، از هزینه ساخت کمتری بهره می‌برد. با این حال زمانی که لوله به مقاومت بالا و استحکام نیاز داشته باشد، استفاده از لوله بدون درز مناسبتر میباشد. تعمیر این لوله‌ها راحتتر از لوله‌های بدون درز است و با جوشکاری، اغلب می توان تعمیر لوله درزدار را در جای خود انجام داد.
انواع لوله درز مستقیم
- لوله درز مستقیم تست آب
میتوان گفت لوله درز مستقیم تست آب از پرکاربردترین و رایج‌ترین لوله‌ها میباشد. لوله درز مستقیم تست آب با روش نورد گرم و توسط ورق سیاه تولید میشود. برای انتقال مایعات از این لوله استفاده میشود. یکی از روش‌های رایج تولید لوله تست آب، روش O & U میباشد. ضخامت این لوله از 2 میلی‌متر شروع میشود. همچنین باید گفت هرچه ضخامت لوله افزایش یابد امکان تحمل فشار لوله نیز بیشتر میشود.
- لوله درز مستقیم صنعتی
لوله درز مستقیم صنعتی در ضخامت‌های ۲ الی ۶ میلی‌متر و سایز ۰.۵ الی ۱۶ اینچ تولید میشود و به صورت کیلویی و شاخه‌ای عرضه میشوند. در حوزه خطوط انتقال در صنایع مختلف از این نوع لوله استفاده میکنند. برای مطمعن شدن از کیفیت لوله چندین آزمون غیر مخرب مانند آزمون نشتی از آن گرفته میشود. این لوله‌ها جوش‌پذیری بالایی دارد و همچنین قیمت مقرون به صرفه‌ای دارد.
-
- لوله درز مستقیم گاز API
این لوله با لوله رده 40 مانیسمان برابر هستند و در دو دسته API 5L PSL1 و API 5L PSL2 تقسیم میشود. از لوله گاز API برای ساخت سوله صنعتی، استفاده در سیستم‌های تراش، خطوط نفت، گاز و آب استفاده میکنند. معمولا این لوله در ضخامت و قطر بالا تولید میشود. یکی از مزایای استفاده از این لوله، کاهش هزینه‌های ناشی از تعمیرات بر اثر خوردگی شده میباشد.
- لوله درز مستقیم گاز خانگی
در خطوط لوله کشی گاز در منازل از این لوله درز مستقیم خانگی استفاده میشود. آزمون‌های غیر مخرب برای بررسی دقیق نشتی در این نوع لوله‌ها باید انجام شود. زیرا هرگونه نشتی موجب خفگی افراد ساکن در منزل یا دیگر مکان‌ها میشود. برای جلوگیری از زنگ زدگی آن از پوشش محافظتی مانند رنگ ضد زنگ استفاده میکنند.
استانداردهای لوله درز مستقیم (ERW)
- ISIRI: موسسه ملی استاندارد ایران
- IGS: شرکت ملی گاز ایران
- API: سازمان پتروشیمی آمریکا
- ASTM: جامعه آزمون و مواد آمریکا
- DIN: موسسه استاندارد آلمان
- BSI: موسسه استاندارد بریتانیا
- JIS: موسسه استاندارد ژاپن
برای تولید لوله‌های درز مستقیم از استانداردهای ملی و بین المللی ذکر شده در بالا استفاده میکنند.
مزایا و معایب لوله درز مستقیم چیست؟
لوله‌های درزدار نسبت به لوله بدون درز مقاومت خیلی بالایی ندارد. زیرا در لوله درزدار درزهایی وجود دارد که با جوشکاری به یکدیگر وصل شده‌اند و تحمل فشار را در این نوع لوله‌ها کم میکند. ضخامت لوله درز دارد نسبت به لوله بدون درز ثابت است و همچنین میتوان دیواره‌های لوله‌های درزدار را تنظیم کرد. از آنجایی که این لوله مقاومت کمتری دارد، ممکن است با گذشت زمان از قسمت درز یا همان جوش ترک برداشته یا نشتی حاصل شود و برای انتقال مواد سیال غیر شیمیایی استفاده میشود. همچنین باید گفت یکی از مزایای لوله درزدار، در دسترس بودن همیشگی این محصول است و به راحتی تولید میشود.
انواع جوشکاری لوله‌های درزدار شامل:
- جوشکاری ذوب الکتریکی (EFW)
جوش دادن درز لوله به وسیله جوشکاری ذوبی الکتریکی انجام میشود.
- جوشکاری زیر پودری (SAW)
SAW مخفف کلمه Submerged Arc Welding میباشد. از الکترود در این روش جوشکاری استفاده میکنند. از پودری مخصوص برای محافظت از برخورد هوا با الکترود در حین جوشکار استفاده میشود که به آن جوش زیرپودری میگویند.
- جوشکاری مقاومت الکتریکی (ERW)
به وسیله جوشکاری مقاومت الکتریکی این جوشکاری انجام میشود. برای وصل کردن دو سر برق جریان الکتریکی از طریق الکترود جوش، میانه دو ورق را به هم وصل میکند و گرمای به دست آمده نقطه اتصال را ذوب می کند.
تفاوت لوله‌های درز مستقیم و لوله بدون درز چیست؟
این دو لوله از نظر هزینه و روش تولید، مراحل ساخت، شکل ظاهری، کاربردها و اندازه تفاوت زیادی دارند. لوله بدون درز از شمش فولاد تولید شده و میتوان به عنوان لوله آب از آن استفاده کرد. زیرا این لوله مانیسمان (لوله بدون درز) هیچگونه درزی نداشته و در نتیجه نشتی نخواهد داشت. لوله درزدار در ابعاد و اندازه‌های مختلفی تولید میشوند و همچنین امکان بررسی سطح داخلی آن قبل از تولید وجود دارد.
لوله مانیسمان را در اندازه حداکثر ۲۰ اینچ یا ۵۰۰ میلی‌متر و لوله‌های درزدار در اندازه‌های ۲/۱-۱ اینچ تا ۱۰۰ اینچ تولید میشوند. همچنین امکان تولید لوله بدون درز با کمتر از ضخامت ۳ میلی‌متر امکان ندارد. از نظر ظاهری، لوله بدون درز یا همان مانیسمان ظاهری بهتری دارند. البته لوله‌های بدون درز بعد از ساخت جلا داده میشوند.
چه عواملی بر روی قیمت لوله درز مستقیم موثر است؟
- هزینه فرآیند تولید
- جنس مواد اولیه
- ابعاد لوله
- کاربرد لوله
- نوسانات بازار ارز (برخی از لوله‌ها از خارج از کشور وارد می شوند)
- هزینه حمل
- شرکت تولید کننده
زمانی که سطح لوله صاف باشد و جوش آن با دقت زده شود، کیفیت لوله افزایش میابد که تاثیر مستقیم بر روی قیمت این لوله‌ها دارد.
